Jerzy Bohdan Szumczyk

Ur. 1987, rzeźbiarz, twórca akcji artystycznych i instalacji. Absolwent Wydziału Rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, związany artystycznie ze środowiskiem Trójmiasta i rodzinnego Lidzbarku Warmińskiego. Współzałożyciel Grupy Rokosz animującej obszary po PGR-owskie. Szumczyk zainteresowany jest tymi elementami wspólnotowej historii, które z jakichś powodów budzą silne emocje (od nostalgii po wyparcie) i tym, jak rezonują we współczesności. Przykładem takich prac, których prezentacja przybiera formę performansu w przestrzeni publicznej była rzeźba Komm Frau w Gdańsku czy S.O.S zaprezentowany i zablokowany podczas otwarcia Centrum Solidarności.

jerzy-bohdan-szumczyk

Jerzy Bohdan Szumczyk, Lisowczycy, 2016, projekt intermedialny, fot. Michał Szlaga

Popularne społeczne wyobrażenie o dumie z przeszłości, zwłaszcza związanej z siłą oręża w epoce I Rzeczypospolitej, zdaje się stanowić jeden z komponentów zbiorowego odczuwania historii. Do takich budzących społeczny rezonans obrazów odwołuje się Jerzy Bohdan Szumczyk w projekcie Lisowczycy.

Dla swoich bohaterów stara się znaleźć współczesną formę materializacji i osadzić ich w aktualnej rzeczywistości. Nad realizacją projektu autor pracował wspólnie z grupą więźniów przebywających w zakładzie karnym dla mężczyzn w Iławie. Wcielili się oni w oddział lekkiej jazdy (tytułowych lisowczyków) okrytej złą sławą ze względu na swoją brutalność. Z założonymi na twarz maskami (zakaz pokazywania wizerunku) i w zaprojektowanych wspólnie żupanach wykonanych z dresu odtwarzają oni teatralnie momenty szarży.

Takie działania wpisują się w strategię artysty: wytwarzania scen budzących silne emocje społeczne, a jednocześnie wymykających się jednostronnym ocenom.

W czasach powszechnego używania w debacie publicznej wyobrażeń patriotycznych, spłaszczania ich znaczeń, co nieuchronnie prowadzi do uproszczenia wizji historii, projekty tworzone przez Szumczyka są sposobem odniesienia się do tych procesów nie tyle przez prostą krytykę, co poprzez przejęcie elementów tego samego imaginarium. Stanowią one narzędzie do rozbrajania wielkiej historii, partycypacyjny projekt renegocjujący wyobrażenia wspólnoty o dalekiej przeszłości.

Nie jest to projekt o historii i jej rozumieniu – to raczej działanie na społecznej wizji tego, jak wyobraźnia kształtuje widzenie historii. W porównaniu do tradycyjnych rekonstrukcji i inscenizacji petryfikujących wspólnotowe wyobrażenia projekty Szumczyka stają się wehikułem imaginacyjnym komplikującym obraz przeszłości, przepisujących ją przez popkulturę i współczesne konteksty. To poszukiwanie formy, z którą jako społeczeństwo zawsze mieliśmy problemy, krytyczne godzenie się z własnym kształtem wspólnoty.

Zapisz

Zapisz